25 lat wolności. Symulacja obrad Okrągłego Stołu
18 czerwca 1989 r, to dzień II tury wyborów parlamentarnych, a 25 lat później, w Radomsku uroczysta, wyjątkowa, symulacja obrad Okrągłego Stołu.
25 lat później, Warszawa, początek obrad Okrągłego Stołu…
W 1989 roku, pierwszy raz polska opozycja solidarnościowa, ramię w ramię, wystąpiła oficjalnie w dialogu z ówczesną władzą. Wobec niepowodzenia tzw. kontrolowanej liberalizacji generał Jaruzelski i jego ekipa zaczęli myśleć o tym, by uwiarygodnić swą politykę poprzez porozumienie z umiarkowaną częścią ,,Solidarności”.
18 czerwca 1989 r, to dzień II tury wyborów parlamentarnych, a 25 lat później, w Radomsku uroczysta, wyjątkowa, symulacja obrad Okrągłego Stołu.
25 lat później, Warszawa, początek obrad Okrągłego Stołu…
W 1989 roku, pierwszy raz polska opozycja solidarnościowa, ramię w ramię, wystąpiła oficjalnie w dialogu z ówczesną władzą. Wobec niepowodzenia tzw. kontrolowanej liberalizacji generał Jaruzelski i jego ekipa zaczęli myśleć o tym, by uwiarygodnić swą politykę poprzez porozumienie z umiarkowaną częścią ,,Solidarności”. Komuniści oceniali, że opozycja jest słaba, podzielona i pozbawiona wpływów społecznych. Przekonanie to umocnił przebieg strajków, które na przełomie kwietnia i maja oraz w sierpniu 1988 r. wybuchły w kilku miastach pod hasłami legalizacji ,,Solidarności” (choćby strajk w kopalni Manifest Lipcowy, który rozprzestrzenił się na inne kopalnie, jak również strajki w Szczecinie i Gdańsku). Pomimo zaangażowania przywódców związku protesty nie rozszerzyły się na cały kraj. Jednak wobec groźby nowego, spontanicznego wybuchu strajków, władze zdecydowały się na negocjacje z opozycją. W sierpniu 1988 r. rząd oficjalnie wysunął propozycję zorganizowania rozmów Okrągłego Stołu, którą w zamian za obietnicę wygaszenia strajków skierował do ,,Solidarności”. Propozycja rozmów wywołała gwałtowne sprzeciwy członków partii i OPZZ, ale gen. Jaruzelski zdołał przeforsować swoje stanowisko, usuwając z kierownictwa PZPR większość przeciwników porozumienia z opozycją.
Stojący na czele Krajowej Komisji Wykonawczej Lech Wałęsa oraz jego doradcy, uważali, że rozmowy z komunistami są jedyną możliwa drogą do legalizacji związku i prawdziwej demokracji.
Uczestnicy symulacji (uczniowie Publicznego Gimnazjum nr 3 w Radomsku, członkowie SKE Młodzież dla Europy, absolwenci PG 3) wcielili się w role uczestników obrad Okrągłego Stołu i w ciągu około kilku godzin mieli za zadanie wypracowanie postanowień, będących efektem końcowym rozmów z 1989 r. Młodzież (koordynowana przez nauczycieli oraz historyków z PTH odział w Radomsku) pracowała w trzech zespołach (ds. reform politycznych, ds. gospodarki i polityki społecznej, ds. pluralizmu związkowego) wcielając się m.in. w role Lecha Wałęsy, Bronisława Geremka, Janusza Reykowskiego, Władysława Baki, Tadeusza Mazowieckiego czy Aleksandra Kwaśniewskiego. Dodatkowo uczniowie utworzyli media, które relacjonowały przebieg wydarzeń (grupa mediów „politycznych”, grupa „prasy brukowej”), wykorzystując do tego m.in. maszynę do pisania.
Po drażliwych, wybuchowych i niezwykle merytorycznych rozmowach, udało się wypracować ostateczne postanowienia obrad Okrągłego Stołu:
1. Utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów - wybory większościowe (po 2 senatorów z każdego województwa, a w woj. warszawskim i katowickim po 3)
2. Zgoda na kontraktowe wybory do Sejmu, w którym 65 % miejsc zarezerwowano dla PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza), ZSL (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe) i SD (Stronnictwo Demokratyczne) oraz prokomunistycznych organizacji katolickich – PAX (Stowarzyszenie PAX), UCHS (Unia Chrześcijańsko-Społeczna) i PZKS (Polski Związek Katolicko-Społeczny). O pozostałe 35 % miejsc, czyli 161 mandatów mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni.
3. Utworzenie urzędu Prezydenta PRL, wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na 6-letnią kadencję
4. Zwiększenie roli Sejmu R.P. jako naczelnego organu państwa, likwidacja Rady Państwa (Łączyła kompetencje władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej)
5. Zmiana prawa o stowarzyszeniach, która umożliwiła rejestrację NSZZ “Solidarność”, NSZZ RI “Solidarność”, NZS;
6. Dostęp opozycji do mediów (np. raz w tygodniu półgodzinna audycja w TVP, reaktywowanie “Tygodnika Solidarność”, powstanie dziennika opozycyjnego – „Gazety Wyborczej”)
7. Zagwarantowano wolność powoływania i działalności partii politycznych i związków zawodowych
8. Zapowiedziano wprowadzenie wolnego rynku oraz zrównanie własności państwowej z prywatną
Następnie uczestnicy (nie wychodząc ze swoich ról) przenieśli się 25 lat później, do roku 2014 i dyskutowali o minionym okresie, o tym, co się udało, co można było zrealizować lepiej, nad czym Polska jeszcze musi pracować. Dyskusja była bardzo owocna. Po debacie, wszyscy wzięli udział w happeningu pt. “Oddech wolności”, tworząc biało-czerwoną flagę i odmienne symbole wolności. Uwieńczeniem symulacji obrad Okrągłego Stołu było uroczyste pokrojenie wolnościowego tortu.
Dla wszystkich uczestników symulacji ogromne podziękowania za zapał, zaangażowanie, inwencję twórczą i niesamowitą dawkę…wolnościowego optymizmu. Poziom dyskusji, Waszych argumentów był jednym słowem - p e r f e k c y j n y!
Zobacz galerię zdjęć.
Akcja była jednym z etapów realizacji projektu “25 lat wolności” współfinansowanego przez Fundację im. Stefana Batorego.
2014-06-22 23:35:24
dodał(a): mariola
